Willa Raj a rozwój Nałęczowa w początku XX wieku
Już od II wieków wykorzystywane jest lecznicze działanie wody mineralnej, której skład chemiczny jest porównywalny z wodami z najsłynniejszych SPA. Specyficzny mikroklimat i źródła wód mineralnych, to główne walory uzdrowiska. To tutaj wydobywana jest słynna woda Nałęczowianka. Niezwykle malownicze położenie Nałęczowa w rozwidleniu dwóch rzek Bystej i Bochotniczanki, sieć lessowych wąwozów z bujną i bogatą roślinnością ukształtowało charakter miasta-ogrodu z bardzo ciekawą architekturą. Nałęczów jest idealnym miejscem dla ludzi z chorym sercem i tych, których samopoczucie psychiczne wymaga obcowania z pięknym krajobrazem, nieskażoną przyrodą i spokoju. Mikroklimat, woda i krajobraz gwarantują poprawę stanu zdrowia, doskonały relaks i aktywny wypoczynek. 1817 roku Jan Józef Celiński ówczesny aptekarz koronny dokonał pierwszej, naukowej analizy składu chemicznego wód z Nałęczowa potwierdzając ich walory lecznicze cyt. z analizy Celińskiego „Nałęczów daje nam w kraju wody mineralne równie zagranicznym skuteczność nieść mogące. Bezwarunkowo całe lato używać je można…”
Nałęczowski ogród
Pierwsi goście Zakładu Leczniczego przybyli do Nałęczowa w roku 1880. Był to rok bardzo ważny dla losów Nałęczowa i Uzdrowiska. Właścicielem większości tutejszych dóbr zostaje Michał Górski. To dzięki niemu powstaje urzekający do dziś Nałęczów miasto-ogród. Jako właściciel Nałęczowa likwiduje jego wiejski charakter i przebudowuje obiekty folwarczne w uzdrowiskowe, a w jednym z nich buduje mieszkania dla własnej rodziny. Obecnie jest to Dwór Górskich. Lata 1880\1914 nazwane są złotym okresem historii Nałęczowskiego Uzdrowiska. Przebywają tu liczni kuracjusze, których przyjmuje szeroko otwarty Dwór Górskich. Przebywają też twórcy polskiej kultury, artyści, społecznicy oraz początkujący literaci. Szczególnie w okresie sezonu letniego Nałęczów staje się corocznie ogniskiem życia intelektualnego wschodniej Polski. Niezwykle istotną rolę odegrali lekarze. Wielu z nich pobudowało w Nałęczowie własne wille ściągając na lato znakomitych gości. Lekarz i społecznik Karol Benny, miłośnik Nałęczowa zaprosił tutaj Henryka Sienkiewicza, który zdecydował się na przyjazd do Uzdrowiska w okresie rehabilitacji po ciężkiej chorobie. Mieszkał we Dworze Górskich i Willi Pogórze. Tutejsze przeżycia i obserwacje z tego okresu mają odbicie w jego najsłynniejszych powieściach „Krzyżacy”, „Rodzina Połanieckich” oraz kilku odcinkach „Ogniem i Mieczem”.
Aleja Lipowa Nałeczów
Nałęczów kochał artystów a artyści kochali Nałęczów. Bolesław Prus w „kurierze codziennym” 1894 roku opisuje Nałęczów:
„Proszę sobie przedstawić dolinkę, tak małą jak wszystko, co jest dobrem na świecie, otoczoną wieńcem tak łagodnych pagórków, że każdy z nich dziecko mogłoby zakryć rączkami. W tej dolinie proszę umieścić park, zaludniony wszelkiego rodzaju roślinnością.(…) Proszę tę dolinkę połączyć zresztą świata za pomocą mnóstwa cienistych wąwozów, wąwozików, na które nie można spoglądać bez westchnień, a będziecie mieć bardzo niedokładne wyobrażenie o pięknościach nałęczowskiej natury. Czy to już wszystko?… Bynajmniej. Są tu jeszcze dwie rzeczułki, z których jedna prowadzi zuchwałych turystów aż do Kazimierza, druga- zasila parkową sadzawkę, po której zakochani mogą pływać czółnami, karmić białopióre łabędzie, wzdychać przy bladolicym księżycu lub przypatrywać się budynkom hydropatycznym, odbitym w zwierciadle wody”.
Z Nałęczowskich przeżyć i przemyśleń wzięły początek następujące jego dzieła:
„ Kamizelka”, „Antek”, „Pałac i Rudera”, „Powracająca Fala”, „Emancypantki”, „Dzieci”. Nigdy nie wybudował domu w Nałęczowie i nie osiedlił się tutaj ale spędził 28 letnich sezonów swojego życia. Zmarł w roku 1912 a na jego grobie na Powązkach widnieje napis „ serce serc”.
Ogród Willi Raj zejście do Bochotniczanki
Willa Raj w Nałęczowie
W tym samym roku 1912 hrabina Kaszowska z Wołynia rozpoczęła budowę reprezentacyjnej Willi Raj przy ulicy Lipowej. W latach 1929\1934 mieszkał tutaj i prowadził swój gabinet dr Albin Kapuściński a w latach 1934\1949 dr Sławomir Polaczek. Obaj mieli wpływ na rozwój lecznictwa uzdrowiskowego w Nałęczowie. Willa Raj jest budynkiem murowanym, piętrowym i podpiwniczonym. Główne wejście znajduje się od strony Alei Lipowej na południe. Reprezentacyjny charakter nadają Willi Raj wsparty na sześciu kolumnach półokrągły balkon oraz wielokrotnie dzielone okna. Nad oknami parteru symetrycznie po wschodniej i zachodniej stronie w łukowatych wnękach wyrzeźbiono maszkarony.
Maszkarony na Willi Raj
Maszkarony na Willi Raj
Nałęczów nie ma deptaka typowego dla dużych kurortów, taką rolę spełnia park uzdrowiskowy i Aleja Lipowa. Siedząc przed Willą Raj możesz obserwować spacerujących kuracjuszy, bo na spacerze najwyraźniej odczuwa się leczniczy wpływ mikroklimatu, dzięki któremu samoczynnie obniża się ciśnienie krwi. Spacer w parku i Aleja Lipową daje wrażenie odizolowania od toczącego się codziennego życia . Większe nasłonecznienie daje mozliwość korzystania z rozproszonego przez drzewa, a więc zdrowego promieniowania. Podwyższona wilgotność powietrza ułatwia oddychanie a tym samym lepsze dotlenienie.
Głos Nałeczowa 1978 cyt:
„Spacer jest sportem ,który nie wymaga stadionów,
spacer jest receptą bez leków
spacer jest środkiem odchudzającym bez diety
spacer to kosmetyk, jakiego nie sprzedają w sklepie
spacer uspokaja bez tabletek spacer jest urlopem, który nie kosztuję ani grosza
spacer sprowadza nam zdroje młodości
a cóż dopiero spacer po Nałęczowie”
Źródło: http://najlepszemiejsca.pl/nasz-blog/willa-raj-a-rozwoj-naleczowa-w-poczatku-xx-wieku/
Kategoria:: Zdrowie